10.3 ЕР БОЗОРИНИНГ ИҚТИСОДИЙ МАЗМУНИ

Abstrak

Ушбу мақола ер бозори тушунчаси, мазмун ва мохияти, функциялари каби иқтисодий тушунчаларни илмий асослашга бағишланган.

Калит сўзлар: ер, бозор, механизм, иқтисодиёт, тақсимлаш, инвестиция, ресурс.

Annotation. This article is devoted to the scientific justification of economic concepts such as the concept of the land market, its content and value, its functions.

Key words: land, market, mechanism, economy, distribution, investment, resource.

Кириш. Жамиятимиз ва иқтисодиётда жадал ўсиб бораётган эҳтиёжларни қондириш, ўз навбатида, ер ресурсларидан оқилона ва самарали фойдаланишни талаб қилади. Дарҳақиқат, бугунги кунда дунёда ер ресурсларини бошқариш билан боғлиқ кўплаб муаммолар мавжуд. Хусусан, ерларни қайта тақсимлашнинг фаоллашаётгани, ер унумдорлигининг пасайиши ва инвестициялар етишмаслигининг олдини олиш, ерларнинг деградациясини бошқаришнинг иқтисодий усулларининг мавжуд эмаслиги, қишлоқ хўжалиги ерларини йўқотишларнинг олдини олиш шулар жумласидандир [1].

            Ер ислоҳотининг норматив-ҳуқуқий базасини такомиллаштириш соҳасида қуйидаги чора-тадбирларни амалга ошириш зарур:

– кўчмас мулкдан рухсат этилган фойдаланиш бўйича шаҳарсозлик қоидаларини белгилаш мақсадида аҳоли пунктлари ва бошқа ҳудудлар ерларини ҳудудий районлаштиришни якунлаш;

            – Республика субъектлари ва туман ерлари чегараларини жойларда белгилаш жараёнини якунлаш;

            – ахборот базаси сифатида ер тузиш ва шаҳарсозлик ҳужжатлари кадастрини яратиш;

– кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни ва у билан тузилган битимларни

давлат рўйхатидан ўтказиш тизимини такомиллаштириш;

            – давлат ер кадастри ва ер тузиш кадастри ва шаҳарсозлик ҳужжатлари билан ахборот ўзаро алоқаси доирасида тегишли ишлаб чиқариш инфраструктураси – транспорт коммуникациялари, газ, ичимлик суви ва иссиқлик таъминоти билан таъминланган жойларда саноатни ривожлантириш учун бўш ерлар реестрини яратиш; электр таъминоти, алоқа;

            – инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш учун ер участкаларига ҳуқуқлар беришни соддалаштириш;

– ер участкасига ва унда жойлашган биноларга (иншоотларга) бир вақтнинг ўзида мулк ҳуқуқини рўйхатдан ўтказишни назарда тутувчи ягона кўчмас мулк объектининг ҳуқуқий тушунчасини қонун ҳужжатларида қайд этиш;

– ер участкаси гарови остида бўлажак қурилишни кредитлаш имкониятини яратиш мақсадида ер участкаларини мулкка ёки узоқ муддатли ижарага берилган кўчмас мулк объекти сифатида дастлабки рўйхатдан ўтказган ҳолда асосан рақобатбардош тарзда таъминлашга изчил ўтишни таъминлаш;

– давлат ёки муниципал мулкдаги ер участкаларига эгалик ҳуқуқини уларда жойлашган кўчмас мулк эгаларига ўтказиш жараёнини якунлаш; корхоналарнинг сотиб олиш учун ажратиладиган ўз маблағлари миқдорини камайтириш мақсадида мулкдор-корхоналарга ер участкаларини сотиб олишда бўлиб-бўлиб тўлаш механизмларини ишлаб чиқиш;

– ернинг табиий хусусиятларини сақлаш ва тиклашга қаратилган ер ресурсларини муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш устидан самарали назоратни ташкил этиш;

– минимал харажатлар билан мулкни ҳисобга олиш имкониятини таъминлаш учун мижознинг ҳуқуқларини амалга ошириш механизмларини яратиш [2].